Dozymetria
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 390-FM2-2DOZ |
Kod Erasmus / ISCED: |
12.8
|
Nazwa przedmiotu: | Dozymetria |
Jednostka: | Wydział Fizyki |
Grupy: |
Fizyka medyczna - II stopień stacjonarne - obow 2018/2019 fizyka medyczna 2 rok II stopień sem. zimowy 2020/2021 |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Skrócony opis: |
Przedmiot realizowany jest w formie wykładu uzupełnionego o zajęcia laboratoryjne. Zajęcia prowadzone są przez personel jednostek służby zdrowia np. Białostockiego Centrum Onkologii w Pracowni Dozymetrii Zakładu Fizyki Medycznej. Na wykładach studenci zapoznają się z budową i zasadą działania współczesnego akceleratora liniowego, tomografu komputerowego oraz symulatora terapeutycznego. Poznają inne nowoczesne aparaty medyczne służące do radioterapii oraz podstawy oddziaływań koniecznych do zrozumienia i opisania wykorzystywanych w radioterapii wiązek. Poznają zasady wykonywania pomiarów oraz sprzęt potrzebny do ich przeprowadzenia. W ramach zajęć laboratoryjnych wykonują pomiary zgodnie z procedurami wykonywanymi w szpitalach np. Białostockim Centrum Onkologii i wymogami prawnymi. |
Pełny opis: |
Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy (Moduł 2: Fizyka w praktyce medycznej) Dziedzina i dyscyplina nauki: Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych, Dyscyplina nauki fizyczne, Dziedzina nauk medycznych Rok studiów/semestr: 2 rok/ 3 semestr Wymagania wstępne: brak Liczba godzin zajęć dydaktycznych 45 godzin : wykład - 15, laboratorium - 30 godz. Metody dydaktyczne: wykład, laboratorium, dyskusja, konsultacje, Punkty ECTS: 4 Bilans nakładu pracy studenta: udział w wykładach (15 godz.), udział w laboratorium (30 godz.), udział w konsultacjach (15 godz.), praca własna (rozwiązywanie zadań, problemów) w domu (15 godz.), przygotowanie do egzaminu pisemnego i ustnego (25 godz.). Wskaźniki ilościowe: nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającym bezpośredniego udziału nauczyciela - 3,6 ECTS; nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym - 1,2 ECTS. Po zakończeniu nauki w ramach tego przedmiotu student powinien znać i rozumieć pojęcia i wielkości fizyczne służące do jakościowej i ilościowej oceny skutków oddziaływania promieniowania jonizującego ze środowiskiem biologicznym. Powinien również znać podstawowe metody planowania i optymalizacji warunków wykorzystania promieniowania jonizującego, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań medycznych, takich jak diagnostyka rentgenowska i radioterapia. Powinien potrafić określić podstawowe metody leczenia wykorzystywane w radioterapii oraz wskazać sposoby weryfikowania dawek dla pacjentów w zależności od wybranych metod. Zakres tematów podejmowanych na wykładzie: 1. Podstawy biologiczno-fizyczne: budowa ośrodka biologicznego, promieniowanie jonizujące, zjawiska fizyczne podczas oddziaływania cząstek naładowanych z ośrodkiem, zjawiska fizyczne podczas oddziaływania cząstek fotonów z ośrodkiem. 2. Budowa akceleratora liniowego: historia radioterapii, budowa współczesnego akceleratora, nowoczesne techniki – inne wykorzystywane technologie. 3. Metody detekcji promieniowania jonizującego: metody półprzewodnikowe, scyntylatory, metody chemiczne, metody fotograficzne, metody kalorymetryczne, metody wykorzystujące jonizację gazów. 4. Obrazowanie medyczne: klasyfikacja metod, diagnostyka z wykorzystaniem promieniowania emisyjnego, diagnostyka z wykorzystaniem promieniowania transmisyjnego, przegląd metod z wykorzystaniem promieniowania jonizującego. 5. Wielkości i jednostki promieniowania jonizującego: dawka promieniowania, ekspozycja, sposób pomiaru dawki. 6. Zmienne charakteryzujące wiązkę fotonową i elektronową: jakość wiązki - wartości R50 i TPR, pomiar krzywej PDG, pomiar i ocena profili wiązek, wpływ modyfikatorów na wiązki. 1. Prawo i metodologia: określenie zawodu fizyka medycznego względem prawa polskiego, zalecenia polskie i europejskie, omówienie raportu IAEA TRS-398, omówienie rozporządzenia o bezpiecznym stosowaniu promieniowania jonizującego. Zakres tematów podejmowanych na laboratorium: 1. Budowa liniowego akceleratora (aparatu terapeutycznego) 2. Wyznaczanie współczynników ks, kpol komory jonizacyjnej dla różnych wiązek. 3. Wyznaczanie współczynników jakości wiązki (kQ) i wydajności akceleratora dla różnych wiązek. 4. Pomiary tygodniowe akceleratora liniowego i weryfikacje planów leczenia technik dynamicznych. 5. Testy miesięczne tomografu komputerowego. 6. Test zgodności izocentrów kilowoltowego i megawoltowego za pomocą fantomu Ballbearing. 7. Wyznaczanie współczynników korekcyjnych detektorów in-vivo. 8. Zajęcia uzupełniające (możliwość uzupełnienia pomiarów, dla osób nieobecnych, dyskusja odnośnie protokołów z pomiarów oraz możliwie przygotowanie do egzaminu). |
Literatura: |
Literatura podstawowa: 1. Planowanie leczenia i dozymetria w radioterapii, red. J. Malicki, K. Ślosarek, Grupa Via Medica, Gdańsk 2016. 2. W. Łobodziec, Dozymetria promieniowania jonizującego w radioterapii, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Gliwice 1999, wyd. drugie. 3. Charakterystyka wiązek terapeutycznych fotonów i elektronów, Paweł F. Kukołowicz, Kielce 2001. Literatura dodatkowa: 1. Radiation Oncology Physics: A Handbook for Teachers and Student, International Atomic Energy Agency, Wiedeń 2005 |
Efekty uczenia się: |
1. K_W03 ma pogłębioną świadomość wagi eksperymentu jako sposobu weryfikacji koncepcji teoretycznych, świadomość niepewności eksperymentalnych oraz świadomość szczególnej odpowiedzialności za wyniki prowadzonych badań, w tym, o ile specjalność to przewiduje, w odniesieniu do zastosowań medycznych, 2. K_W23 zna budowę oraz zasady działania współczesnych diagnostycznych urządzeń medycznych wykorzystujących promieniowanie jonizującego, o ile specjalność to przewiduje, 3. K_W24 ma wiedzę z zakresu oddziaływania promieniowania jonizującego z materią, ze szczególnym uwzględnieniem tkanki ludzkiej, o ile specjalność to przewiduje, 4. K_W25 zna budowę i zasady działania medycznych urządzeń terapeutycznych wykorzystujących promieniowanie jonizujące, o ile specjalność to przewiduje, 5. K_W26 zna zasady i procedury określania i weryfikacji dawki promieniowania jonizującego , w planach leczenia, o ile specjalność to przewiduje 6. K_U25 umie posługiwać się detektorami i dozymetrami stosowanymi w praktyce laboratoryjnej oraz medycznej, o ile specjalność to przewiduje, 7. K_U28 potrafi określić rozkład dawki promieniowania w materii zdeponowanego przez wiązkę promieniowania jonizującego, o ile specjalność to przewiduje, 8. K_U32 umie komunikować się z personelem medycznym w zakresie problemów dotyczących fizyki medycznej, o ile specjalność to przewiduje, 9. K_K01 ma świadomość odpowiedzialności związanej z wykonywaniem zawodu, szczególnej odpowiedzialności za rzetelne prowadzenie prac badawczych i prezentacji ich wyników oraz, o ile specjalność to przewiduje, ma świadomość szczególnej odpowiedzialności wobec pacjentów i personelu służby zdrowia z racji nabytej wiedzy i kompetencji z zakresu fizyki medycznej, 10. K_K02 rozumie potrzebę stałego pogłębiania swojej wiedzy oraz potrzebę przekazywania społeczeństwu rzetelnej, opartej na dowodach, wiedzy z zakresu fizyki i jej zastosowań, w tym, o ile specjalność to przewiduje, zastosowań medycznych |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykład – egzamin ustny (zaliczenie od 50%) Laboratorium – zaliczenie na podstawie obecności i oraz wykonanych protokołów z wybranych zajęć. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.